Baasjes maken zich regelmatig zorgen om de gezondheid van hun dier, maar missen pijnsignalen

Ook voor huisdieren geldt: preventieve zorg is de sleutel tot een lang en gezond leven

Vaak overschatten baasjes hun kennis over pijnsignalen. 87% zegt dat ze hun dier goed genoeg kennen en merken als er iets aan de hand is. Maar in de praktijk hebben ze het vaak mis: 40% van de hondeneigenaren missen belangrijke pijnsignalen en gaan daardoor niet op tijd naar de dierenarts. Dat heeft impact op het welzijn van het dier en de portemonnee van de eigenaar.

Ongemerkt lopen veel huisdieren in Nederland rond met pijn. 80% van de honden en 70% van de katten kampt op tweejarige leeftijd al met gebitsproblemen*** en 25% van de honden en 61% van de senior katten heeft artrose****. Aanwijzingen dat een dier iets onder de leden heeft, zie je meestal terug in het gedrag. Veel voorkomende tekenen van pijn bij honden zijn onder andere hijgen, regelmatig van houding veranderen of anders lopen en plots heel aanhankelijk zijn. Veel honden baasjes missen dus belangrijke pijnsignalen en zelfs 90% vindt een biddende houding, waarbij de voorkant van de hond op de grond ligt en de billen van de hond in de lucht staan, geen reden om naar de dierenarts te gaan. Joost Uilenreef, dierenarts-specialist anesthesiologie en pijnmanagement bij de AniCura Specialistische Dierenkliniek Utrecht (SDU): “Als een hond van specifieke rassen een biddende houding aanneemt, kan dit wijzen op een maagkanteling. Vaak is de buik dan bol, kwijlt de hond en wil het braken zonder dat er iets uitkomt. Wanneer je meerdere van de hierboven genoemde verschijnselen ziet, is er een spoedgeval waarmee je direct naar de dierenarts moet, omdat je hond in levensgevaar verkeert.”

Spinnen kan betekenen dat kat pijn heeft

Veel kattenbaasjes missen belangrijke pijnsignalen. Respectievelijk 95% en 91% van de kattenbaasjes vindt dat spinnen dan wel weinig aan de krabpaal krabben geen redenen zijn om de dierenarts te bezoeken. Joost Uilenreef, dierenarts-specialist anesthesiologie en pijnmanagement bij de AniCura Specialistische Dierenkliniek Utrecht (SDU): “Dit verdient aandacht omdat spinnen voor de kat een gedraging is waarmee ze zichzelf beter (willen) gaan voelen. Het kan dus voorkomen dat een kat tekenen van ongemak of pijn laat zien én daarbij spint. Het spinnen wil dan niet zeggen dat er niks aan de hand is. De kat spint dan om zichzelf beter te voelen. Wanneer een kat minder aan de krabpaal krabt, kan er sprake zijn van pijn bij het bewegen of pijn bij het weer intrekken van de nagels”.

Ouderdom is geen ziekte

Voor seniordieren (vanaf 7 jaar) is de situatie rondom pijn zorgelijk. Oudere dieren hebben een aanzienlijk grotere kans op gezondheidsproblemen. Naast dat pijnsignalen vaak worden gemist, komen deze dieren te weinig bij de dierenarts voor een gezondheidscheck. Bij senioren is er voor het dier veel te winnen aan comfort en het voorkomen van pijn door minimaal twee keer per jaar een gezondheidscheck bij de dierenarts in te plannen, ook als er geen overduidelijke problemen lijken te zijn. Slechts een kwart van de honden haalt dit en voor katten is dat slechts voor een vijfde het geval*****. Ook denkt ruim 40% van de baasjes dat pijn door ouderdomskwalen niet is te voorkomen. Uilenreef: “Ouderdom is geen ziekte. Wanneer een ouder dier minder ver wil wandelen, meer slaapt, minder graag springt of meer hijgt is dat een ‘pijnteken’. Een ouder dier mankeert wel sneller iets en heeft, net als oudere mensen, wat meer zorg nodig om comfortabel oud te worden.”

Voorkomen is beter dan genezen; preventieve zorg

Bij vermoeden van pijn raadpleegt de helft van de baasjes in eerste instantie de dierenarts en een vijfde zoekt op Google. “Omdat dieren hun pijn niet snel laten zien, komen we er meestal (te) laat achter dat er iets aan de hand is. Daarom is het het allerbelangrijkste bij vermoeden van ongemak of pijn contact te zoeken met een dierenarts. Hiernaast is de gezondheidscontrole een belangrijk moment waarop de dierenarts checkt of het dier pijn heeft en wat de oorzaak is. Niet alle baasjes zijn even trouw met hun gezondheidscontrole. Iets meer dan de helft van de huisdieren krijgt een jaarlijkse check van de dierenarts. Als je tijdig de behandeling start, kun je vaak voorkomen dat een ziekte grotere problemen veroorzaakt, de pijn toeneemt of dat deze chronisch wordt. Dat is niet alleen beter voor het welzijn van het dier, maar in veel gevallen ook nog eens beter voor de portemonnee”, aldus Uilenreef.

Omdat preventieve zorg ook bij dieren de sleutel is tot een lang en gezond leven, adviseren AniCura dierenartsen steeds vaker gebruik te maken van een preventief zorgplan, zoals AniPlan. Via een abonnement krijg je tegen korting een pakket met de belangrijkste zorg zoals de gezondheidscheck, vaccinaties, vlooienmiddelen en ontwormingsmiddelen. In overleg kan dit aangevuld worden met bijvoorbeeld een bloedonderzoek en urineonderzoek.

Vijf belangrijke pijnsignalen bij de hond

• Hijgen: bij warmte of na inspanning is het normaal dat honden hijgen om af te koelen. Echter, een snelle en oppervlakkige ademhaling in rust kan betekenen dat uw hond pijn heeft.
• Om aandacht vragen of plots erg aanhankelijk zijn: veel honden die pijn hebben zullen steun bij u zoeken en meer aandacht vragen.
• Regelmatig van houding veranderen: uw hond lijkt geen comfortabele houding te kunnen vinden.
• Achterblijven tijdens de wandeling: honden met pijn in de gewrichten willen minder graag wandelen en zullen tijdens de wandeling achteraan blijven sjokken.
• Biddende houding: bij buikpijn liggen honden met doorgezakte voorpoten op de grond terwijl ze de billen in de lucht steken. Deze houding kan ook gezien worden bij uitrekken of tijdens spel. Echter, als deze houding vaak voorkomt en gepaard gaat met een opgezette buik, kwijlen en eventuele braakbewegingen zonder dat er braaksel opkomt dan kan dit een teken zijn voor een levensgevaarlijke maagkanteling.

Vijf belangrijke pijnsignalen bij de kat

• Zich verstoppen of terugtrekken: de meeste katten met ernstige pijn trekken zich terug of verstoppen zich, bijvoorbeeld onder meubels.
• De trap op-en aflopen: bij pijn in het bewegingsstelsel lopen katten minder soepel de trap op en af. Bij het aflopen van de trap gaan ze zijwaarts naar beneden en maken ze vaak een konijnen-huppel met de achterpoten. Bij het oplopen van de trap nemen ze halverwege een pauze.
• Niet van een meubel of tafel af willen springen: de kat laat zich met gestrekte voorpoten eerst richting de grond zakken, om zo de afstand tot de grond en de klap die de gewrichten op moeten vangen bij de sprong te verkleinen.
• Weinig aan de krabpaal krabben: de meeste katten zullen bij pijn in het bewegingsstelsel de krabpaal minder gebruiken waardoor de nagels langer zijn.
• Eetlust: bij ernstige pijn eten katten minder of stoppen ze zelfs helemaal met eten. Het is van groot belang dat katten weer voldoende gaan eten aangezien ze binnen korte tijd last kunnen krijgen van een ernstige leververvetting. Schakel altijd uw dierenarts in als een kat afvalt, voor langere periode minder eet óf als uw kat langer dan 1 dag helemaal niet heeft gegeten!

Vijf belangrijke pijnsignalen bij het konijn

• Ineengedoken houding: als konijnen buikpijn hebben dan zullen ze ineengedoken met een opgetrokken buik zitten. Soms wordt de buik juist tegen de grond gehouden.
• Hijgen: konijnen met pijn krijgen een snelle en oppervlakkige ademhaling. Houdt er rekening mee dat konijnen dit ook zullen doen als het warm is buiten. Twijfelt u of er sprake is van pijn of dat uw konijn last heeft van de warmte? Zet uw konijn dan tijdelijk in een koelere ruimte en kijk of de ademhaling weer normaal wordt. Als dit niet het geval is dan heeft het konijn waarschijnlijk pijn.
• Tandenknarsen: een geluid wat konijnen wel geregeld maken bij pijn is knarsetanden. Luid knarsetanden kan een uiting zijn van pijn, bij sommige konijnen zal de kin door het kwijlen ook nat zijn. Houdt er rekening mee dat konijnen die zich prettig voelen ook soms zachtjes een aantal keer met de tanden en kiezen over elkaar schuiven, er zit echter een wezenlijk verschil tussen dit zachte “knarsetanden” en het luide knarsetanden bij pijn.
• Zich verstoppen & afzonderen: wanneer konijnen pijn hebben dan zullen ze zich achterin het hok of in een hoekje van de kooi verstoppen en zullen ze zich afzonderen van hun maatje(s).
• Kleine keutels: konijnen met pijn zullen minder eten of zelfs helemaal stoppen met eten. Hierdoor werkt het maagdarmkanaal langzamer of komt het helemaal stil te liggen. Ze zullen dan kleine, minder of helemaal geen keutels meer produceren. Een stilliggend maagdarmkanaal is levensbedreigend en konijnen kunnen hierdoor overlijden. Konijnen die minder eten moeten altijd met spoed naar de dierenarts.

Oktober: seniordagen tijdens de maand van de senior

Om meer aandacht voor het senior huisdier te vragen wordt er in oktober de maand van de senior georganiseerd. Diverse AniCura dierenklinieken besteden hier aandacht aan door onder andere het organiseren van seniorendagen waarbij baasjes welkom zijn voor diverse workshops over senioren.

* Onderzoek uit 2019 uitgevoerd door Dynata onder 1.164 respondenten die minimaal één huisdier bezitten.
** Onderzoek onder het Nationaal huisdierpanel in de periode van 8 t/m 28 augustus 2022 onder 1556 respondenten
***Wiggs RB & Lobprise HB, Marshall 2014
****Slingerland LI, Hazewinkel HA, Meij BP, Picavet P & Voorhout G, 2011, Mosley C et al 2022
***** Onderzoek het Nationaal Huisdierpanel in november 2021 onder 971 respondenten. 86 procent met een of meerdere honden heeft minimaal een senior hond.