Pijn bij uw hond herkennen
Honden zullen bij pijn stress ervaren waardoor ze zich anders gedragen. Elke hond zal net wat anders reageren op pijn. Daarom is het belangrijk dat u weet wat het normale gedrag is van uw hond, zodat u ook kleine gedragsveranderingen goed opmerkt. Gedraagt uw hond zich anders dan normaal, of beweegt of ligt hij anders? Dit kunnen allemaal aanwijzingen zijn voor pijn. In de opsommingen hieronder ziet u bij welke veranderingen u zeker contact met de dierenarts moet opnemen.
Thuis, in een vertrouwde omgeving, zal uw hond de pijnsignalen het meest betrouwbaar laten zien. Vertel daarom altijd aan uw dierenarts welk gedrag uw hond thuis laat zien zodat u samen kunt bepalen of er inderdaad sprake is van pijn.
Wat doet een hond als het pijn heeft?
Welke houding heeft een hond met pijn? En bij welke veranderingen in het gedrag moet u als baasje extra goed opletten? Dat leest u hieronder. Neem bij twijfel altijd contact op met uw dierenarts.
Lichamelijke veranderingen bij hond met pijn
- Ademhaling: dieren krijgen een oppervlakkige en snellere ademhaling (hijgen).
- Eetlust: veel honden met ernstige pijn zullen minder eten of stoppen met eten en drinken. Het is van groot belang dat honden weer voldoende gaan eten, omdat ze onnodig kunnen afvallen. Schakel altijd uw dierenarts in als een hond afvalt, voor langere periode minder eet óf als uw hond langer dan één helemaal niet heeft gegeten!
- Plassen & ontlasting: in sommige gevallen zijn honden onzindelijk
Verandering in beweging en houding bij hond met pijn
- Vaak van lichaamshouding veranderen: het dier lijkt geen comfortabele houding te kunnen vinden.
- Ineengedoken zitten en/of liggen.
- Biddende houding: bij buikpijn zullen honden vaak met doorgezakte voorpoten op de grond liggen terwijl ze de billen in de lucht steken.
- Beweging: Veel honden zullen bij pijn minder bewegen of veel stilzitten. Bij pijn hoort ook: stijf lopen, moeite met opstaan of gaan liggen, moeite met traplopen of springen en achterblijven tijdens de wandeling.
- Poot optillen bij plassen: bij pijn in het bewegingsstelsel zullen reuen hun poot niet meer optillen bij het plassen.
- Kwispelen: minder hard kwispelen dan normaal kan ook gezien worden bij pijn.
- Niet meer gapen: bij pijn in de kaak of kaakspieren.
- Gezichtsuitdrukking: bij pijn zal de gezichtsuitdrukking van honden veranderen. Dit kan wat lastiger te herkennen zijn dan de bovengenoemde pijnsignalen. Bij honden kunnen een boze en sterk gefocuste blik of juist een onoplettende blik tekenen zijn van pijn. Soms houden honden de oren stijf naar achteren.
Gedrag bij hond met pijn
- Geluid maken: blaffen, grommen, gillen of janken zijn tekenen van ernstige pijn. Kreunen en een zeurend of jammerend geluid zijn ook tekenen van pijn. Soms zal de hond dit alleen doen bij bepaalde bewegingen
- Verandering van het humeur: honden met pijn kunnen agressief, schrikachtig, angstig of onderdanig zijn. Deze verandering is onder andere te zien doordat de hond zich terugtrekt of minder zelfvertrouwen heeft. Ook kan er sprake zijn van rusteloosheid, nervositeit, waaks zijn en paniek.
- Slapen & rusten: meer of slechter slapen. Ook kunnen honden minder gapen, zich minder uitrekken en minder uitschudden.
- Vacht: bij chronische pijn zullen dieren minder tijd besteden aan vachtverzorging waardoor de vacht een onverzorgde indruk kan geven.
- Pijnlijke plek: overmatig likken, bijten schuren of kijken naar de pijnlijke plek.
- Interactie met mensen: honden met pijn kunnen ook anders op u reageren. Zo zijn er honden die meer aandacht vragen of meer aanhankelijk zijn, maar zijn er ook honden die juist minder graag bij mensen zijn. Ook zullen ze bijvoorbeeld niet toestaan dat u de pijnlijke plek aanraakt en kunnen ze agressief reageren als u dit toch wel probeert. Soms bevriezen ze en kijken ze naar de plek als u deze aanraakt. Daarnaast zullen ze minder spelen of er al heel snel weer mee stoppen.
Vermoedt u dat uw hond pijn heeft als u hem of haar aanraakt? Neem dan altijd contact op met dierenarts.
Waarom het belangrijk is om pijn bij honden snel te ontdekken en behandelen
Pijn bij honden geeft stress. Dit is zeker het geval wanneer vlot herstel uitblijft of herstel helemaal niet mogelijk is, zoals bij bepaalde aandoeningen, waaronder osteoarthritis.
Voorkomen van chronische pijn
Als pijn te lang aanhoudt en er geen goed passende behandeling wordt aangeboden, kan dit nadelige gevolgen hebben. Zo kan ook milde acute pijn zonder behandeling overgaan in chronische pijn en dat betekent dat de hond overgevoelig wordt voor pijn. Hierdoor is de pijnbeleving heftiger en kan zelfs een lichte aanraking voor pijn zorgen.
De behandeling van chronische pijn is ook wat intensiever. Daarom is het van belang om bij tekenen van pijn contact op te nemen met uw dierenarts.
Laat uw hond regelmatig checken door de dierenarts
Als u regelmatig bij de dierenarts komt, dan checkt deze (tijdig) of uw hond pijn heeft en iets mankeert. Zo voorkomt u dat uw hond met pijn rondloopt en verkleint u de kans dat de pijn chronisch of onnodig ernstig wordt.
Pijnstilling bij hond
Pijnstilling bij honden is, net als bij mensen, belangrijk om de ‘normale’ dingen te kunnen doen; goed slapen, eten en drinken. Uw dierenarts zorgt ervoor dat uw hond de juiste medicatie krijgt. Hierdoor kan uw hond na bijvoorbeeld ziekte of een operatie sneller herstellen.
LET OP: geef uw hond nooit pijnstillers voor mensen! Deze zijn in alle gevallen giftig! Uw dierenarts zal bij vermoeden van pijn, specifieke effectieve pijnstillers voor de hond voorschrijven. En tips geven hoe de vochtbalans extra te ondersteunen.
AniPlan – het voordelige zorgpakket voor uw dier
Met het huisdieren zorgplan AniPlan koopt u voordelig de beste preventieve zorg voor uw dier in. Regelmatige dierenartsbezoeken zijn onderdeel van het AniPlan , u krijgt hier zelfs een handige reminder voor! Lees verder: AniPlan hond
Wat is pijn eigenlijk?
Pijn is een onplezierig gevoel dat aangeeft dat er schade aan het lichaam is of zou kunnen ontstaan. In tegenstelling tot chronische pijn, is acute pijn geen ziekte maar een kenmerk van een ziekte. Het is een symptoom van een onderliggende aandoening.
Functionele pijn
Pijn hoeft niet altijd ernstig te zijn en kan in natuurlijk voorkomende situaties soms onbehandeld blijven, zonder dat dit problemen geeft. Als een hond bijvoorbeeld in een verkeerde stap heeft gezet en zijn poot heeft verstuikt, zal de hond net als wij mensen één of twee dagen een zeurende pijn voelen. Deze pijn zorgt ervoor dat de hond het gedrag tijdelijk aan gaat passen, bijvoorbeeld door de poot één of twee dagen wat te ontzien en minder te belasten. Hierdoor kan de poot snel herstellen en kan de wond snel genezen.
In dit voorbeeld spreken we van functionele pijn: de continue scherpe pijn is kort van duur (minuten) en gaat over in zeurende pijn met een lage intensiteit, passend bij de zeer beperkte beschadiging. Functionele pijn zal met of zonder ontstekingsremming of pijnstilling tot snel herstel leiden en hoeft dan ook niet fanatiek bestreden te worden. Ook zonder ontstekingsremmende pijnstilling zal de poot niet merkbaar langzamer of minder volledig herstellen. Het ongerief voor het dier is zeer beperkt.
Dit is een heel ander geval dan wanneer we het hebben over ziekmakende pijn.
Ziekmakende pijn
Bij ziekmakende pijn, kan het dier minder goed met de pijn omgaan en duurt de pijn ook veel langer dan de opgetreden beschadiging. Dit gebeurt al bij wat grotere operaties die veel napijn geven. Maar ook bij bepaalde aandoeningen en ziekten. Door de aanhoudende pijn en het ongemak past de hond zijn gedrag zo aan dat dit goed herstel juist tegenwerkt.
Denk bijvoorbeeld aan verstoppen en niet eten, waardoor de kat te weinig voedingsstoffen binnenkrijgt voor zijn herstel. En overmatig likken bij een wond kan ervoor zorgen dat een verwonding uit zichzelf niet goed kan herstellen of geïnfecteerd dreigt te raken.
Acute en chronische pijn
Bij pijn kan er ook onderscheid gemaakt worden in de duur van de pijn: acute en chronische pijn. Acute pijn ontstaat snel en is vaak gemakkelijk te herkennen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een botbreuk, aanrijding of een snee van een scherp stuk glas. Chronische pijn is pijn die langer aanhoudt, bijvoorbeeld pijn door osteoarthritis (vaak artrose genoemd).
Osteoarthritis (artrose)
Osteoarthritis is een pijnlijke ontsteking door slijtage in de gewrichten van uw hond. Deze pijn is vaak lastiger te herkennen omdat de gedragsveranderingen erg subtiel en minder specifiek zijn. Deze hebben wel nadelige gevolgen hebben voor het welzijn en het aantal comfortabele jaren die de hond gegund zijn. Net als voor mensen is het voor huisdieren van belang om regelmatig te bewegen om zo de gezondheid van het bewegingsstelsel optimaal te houden.
Waarom laten honden niet zien dat ze pijn hebben?
Niet alle honden laten merken dat ze pijn hebben. Wel laten ze pijn sneller zien in bepaalde situaties.
Pas als een dier zich veilig voelt en het tonen van pijn iets op zal leveren, zal het dier signalen afgeven aan de omgeving (soortgenoten, andere dieren of mensen) dat er iets aan de hand is. In een roedel kunnen roedelgenoten dan helpen en zo de kans op herstel vergroten. Maar bij dieren die zeer hoog in rang staan en deze dominante positie willen behouden, is het vanuit het dier gezien helemaal niet zo vanzelfsprekend om te tonen dat het pijn heeft.
Het laten zien van pijn is dan namelijk een teken dat je een “makkelijke” prooi bent om van de troon te stoten. In deze situaties verlaagt het tonen van pijn de overlevingskansen. Om die reden zullen dieren er veel aan doen om geen duidelijke signalen van zwakte of pijn te tonen.
Maar ook als een dier dit probeert te verbergen, kunnen we door diersoortspecifieke taal “te leren spreken”, de subtiele(re) signalen oppikken.
Wat te doen als u pijn vermoedt bij uw hond?
Omdat de pijnsignalen ook gezien kunnen worden wanneer een hond stress ervaart, kan het lastig zijn om te bepalen of er daadwerkelijk sprake is van pijn. Denkt u dat uw huisdier mogelijk pijn of stress heeft, of twijfelt u hierover? Neem dan voor advies contact op met uw dierenarts.
Met spoed naar de dierenarts
U moet met spoed met uw hond naar de dierenarts wanneer uw hond:
- Plots jankt, blaft of gromt
- Agressief is
- Niet meer wil of kan bewegen
- Duidelijke verwondingen heeft
- Het bewustzijn verliest of erg suf of sloom is
- Niet meer wil eten en/of drinken
- Oogafwijkingen heeft
- Buikpijn heeft; dit kan zich uiten als een afwijkende houding (voorpoten en borst op de grond en kont in de lucht) of pijn bij aanraking van de buik
- Een opgezette, bolle buik heeft
- Probeert te braken maar er geen braaksel uit de bek komt.
Is uw hond jonger dan 2 jaar en heeft deze een afgebroken tand? Neem dan binnen 48 uur contact op met uw dierenarts zodat de tand nog gered kan worden.
Overleg bij twijfel altijd met uw dierenkliniek. Die heeft liever dat u tijdens kantooruren belt voor een kleinigheidje, dan dat u te laat belt.
Lees meer:
Hond loopt mank
Likt of krabt uw hond veel?
Hond heeft vreemd voorwerp opgegeten
Artrose hond
_________________________________________________________________________________
Auteur: Joost Uilenreef, DVM MVR DipECVAA
EBVS®-erkend specialist anesthesiologie en pijnmanagement
Buitengewoon-lid Nederlandse Vereniging van Anesthesiologie (NVA)
Werkzaam bij AniCura Specialistische Dierenkliniek Utrecht https://www.s-d-u.nl/
Bronnen
1: Mosley, C., Edwards, T., Romano, L., Truchetti, G., Dunbar, L., Schiller, T., Gibson, T., Bruce, C., & Troncy, E. (2022). Proposed Canadian Consensus Guidelines on Osteoarthritis Treatment Based on OA-COAST Stages 1-4. Frontiers in veterinary science, 9, 830098. https://doi.org/10.3389/fvets.2022.830098
2: Wright, A., Amodie, D., Cernicchiaro, N., Lascelles, B. & Pavlock, A. (2019). PVM1 diagnosis and treatment rates of osteoarthritis in dogs using a health risk assesment (HRA) or health questionnarie for osteoarthritis in general veterinary practice. Value in Health 22 (supplement 2), S387. https://doi.org/10.1016/j.jval.2019.04.18862
3: Wallis, C. & Holcombe, L.J. (2020). A review of the frequency and impact of periodontal disease in dogs. The Journal of small animal practice, 61(9), 529–540. https://doi.org/10.1111/jsap.13218
Overige:
LICG bestand
AniCura folder pijnbestrijding
BSAVA manual of canine and feline anaesthesia and analgesia. Chapter 9: pain assessment methods.
Sharkey, M. (2013). The Challenges of Assessing Osteoarthritis and Postoperatieve Pain in Dogs. The AAPS Journal, 15. https://doi.org/10.1208/s12248-013-9467-5