Steriliseren hond

Het al dan niet laten steriliseren van de hond is een belangrijke beslissing in het leven van de (jonge) hond. Maar wat houdt de procedure nu precies in, en wat voor afwegingen moet u maken als eigenaar?

Lees ook: Steriliseren kat

Bij een sterilisatie wordt de hond onvruchtbaar gemaakt door het verwijderen van de eierstokken. Bij een laparoscopische sterilisatie en een 'gewone' sterilisatie is dit hetzelfde.

Sterilisatie hond

Het al dan niet laten steriliseren van de hond is een belangrijke beslissing in het leven van de (jonge) hond. Het is een ingreep die vragen oproept en die helaas ook nog omgeven is door een aantal 'indianenverhalen'. Voor ons een reden om een aantal zaken voor u op een rijtje te zetten.

Sterilisatie of castratie?

Er kan verwarring ontstaan doordat medische begrippen door elkaar worden gebruikt en vanwege het feit dat er een soort gebruikstaal is ontstaan. Medisch gezien verstaan we onder castratie het onvruchtbaar maken van de hond door het geheel of gedeeltelijk wegnemen van de inwendige voortplantingsorganen. 

Onder sterilisatie verstaan we het onvruchtbaar maken van de hond door het onderbinden van de eileiders van de teef of de zaadstrengen van de reu.

In Nederland worden technisch gezien zowel reu als teef gecastreerd. In de gebruikstaal spreken we over castratie bij de reu (verwijdering teelballen) en over sterilisatie (verwijdering van minimaal de eierstokken) bij de teef. In dit artikel zullen we deze termen verder aanhouden.

Lees meer: het verschil tussen castratie en sterilisatie

Voordelen steriliseren hond

Niet meer loops worden

De meeste teefjes worden twee keer per jaar loops. Dit gaat meestal samen met een bloederige uitvloeiing. De loopsheid duurt zo’n twee tot drie weken en in deze periode kan de hond gedekt worden. Het vloeien en het risico van een nestje wordt door de eigenaar gezien als een belangrijke reden om te steriliseren, na de operatie komt de loopsheid niet meer terug. Dat scheelt ook weer opdringerige reuen.

Veel eigenaren denken dat hun teef niet vruchtbaar is als ze bloed vloeit, maar dit is een groot misverstand. Ergens in deze periode is de teef vruchtbaar. Wanneer dat precies is verschilt per loopsheid en verschilt ook van teef tot teef.

De loopsheid kan tot op zeer gevorderde leeftijd tot een nest leiden. Teven kennen geen 'overgang' zoals bij de mens. In de praktijk zijn gezonde nesten gezien bij teven ouder dan tien jaar!

Minder kans op melkkliertumoren

Melkkliertumoren bij de teef zijn vergelijkbaar met die bij de mens. We onderscheiden zowel goedaardige als kwaadaardige tumoren alleen heeft de teef wel wat meer melkklierpakketten. 

Onderzoek heeft uitgewezen dat één op de vier niet-gesteriliseerde teefjes melkkliertumoren krijgt. Om het risico van melkkliertumoren sterk te verminderen is het van belang dat de operatie op een jonge leeftijd plaatsvindt.

Bij operatie voor de eerste loopsheid is de kans minder dan drie procent, bij sterilisatie na de vierde loopsheid maakt het geen verschil meer.
Een tijdige sterilisatie is dus van belang om de kans op melkkliertumoren te verkleinen.

Melkkliertumoren spelen meestal een rol bij teven van middelbare leeftijd. Als de teef melkkliertumoren ontwikkeld heeft en deze moeten worden verwijderd, dan is dit een behoorlijke ingreep. De verschillende melkklierpakketten van een teef staan door vele bloed- en lymfevaten uitgebreid met elkaar in verbinding. Dit betekent dat minimaal twee melkklieren ('blok') verwijderd dienen te worden.

Zijn er meerdere knobbeltjes aanwezig? Dan kan het zelfs zo zijn dat er vijf pakketten aan één zijde verwijderd moeten worden en dan spreken we van een “lijst”. Dit zijn grote operaties met zeer veel hechtingen, onaangenaam voor de teef en de portemonnee van de eigenaar. Het is op zo’n moment echter wel een keuze voor het leven en als de teef verder nog gezond lijkt zeker de moeite waard en een juiste beslissing.

Geen baarmoederontsteking

Ondanks dat het teefje bij een sterilisatie gewoon haar complete baarmoeder behoudt, is er door het wegnemen van de hormonale invloed van de eierstokken na de operatie geen kans meer op de ontwikkeling van een baarmoederontsteking. Een baarmoederontsteking is een zeer ernstige aandoening en niet zelden dreigt er levensgevaar. Circa 25 procent van de niet-gesteriliseerde teven krijgt deze aandoening en een spoedoperatie moet dan uitkomst bieden.

Vroeger werd tijdens de sterilisatie van de teef ook de baarmoeder weggenomen. Het is echter beter gebleken voor de teef om de baarmoeder niet te verwijderen. In tegenstelling tot de mens is de baarmoeder van de teef nauwelijks gevoelig voor (kwaadaardige) tumoren.

Een ander voordeel van deze techniek is dat er minder littekenweefsel ontstaat in de buik na de operatie. Ook het huidwondje is minimaal en de dieren zijn snel weer fit.

Geen schijndracht 

In het oorspronkelijke roedelleven van de hond was de cyclus voor alle teven vrijwel gelijk. De niet gedekte teven werden schijndrachtig en begonnen te lacteren (melk geven) als andere teven in de roedel hun pups ter wereld brachten. Daarmee waren ze de ideale tante als de moeder afwezig was om te jagen of in het slechtste geval niet meer terug kwam van de jacht.

Bij onze moderne huishond is deze functie verdwenen en geeft de schijndracht eigenlijk alleen maar complicaties voor de teef die toenemen bij het ouder worden. Gedragsveranderingen, melkgift en eventuele melkklierontsteking zijn dan het gevolg.

Minder kans op suikerziekte en acromegalie

Acromegalie staat ook wel bekend als 'reuzengroei': door een groeihormoon kan zowel wildgroei als het (door)groeien van ledematen en organen ontstaan. Deze vervelende ziekten ontstaan onder andere onder invloed van het hormoon progesteron. Uw hond kan hierdoor ook suikerziekte krijgen. De eierstokken worden verwijderd bij de sterilisatie en omdat in de eierstokken het progesteron wordt gevormd, valt deze invloed weg.

Nadelen steriliseren hond

Neiging tot zwaarder worden

Een gesteriliseerd teefje heeft een andere energiebalans. Als er tijdens het eerste jaar niet extra op de lichaamsconditie wordt gelet, kan ze dik worden. Gelukkig zijn er tegenwoordig voeders die dit helpen voorkomen, maar het ligt voornamelijk aan de eigenaar -die de hoeveelheid voer bepaalt- of de teef overgewicht ontwikkelt.

Karakterverandering

Uit onderzoek blijkt dat deze gering is en als het voorkomt dan zijn de gesteriliseerde teefjes meestal levendiger. Bij teefjes die al op jonge leeftijd dominante trekjes vertonen, moet wel er wel rekening mee gehouden worden dat de kans bestaat dat dit gedrag zelfs wat toeneemt. In dit geval is een consequente eigenaar van groot belang voor een juiste opvoeding. Eventueel kan dan de begeleiding door een gedragsdeskundige overwogen worden.

Sloomheid is vrijwel altijd het gevolg van overgewicht en niet van de sterilisatie, en is dus zeker te voorkomen!

Vachtstructuur

Bij honden met een halflange (glanzende) vacht valt op - als ze gesteriliseerd zijn en ouder worden - dat de vacht meer gaat krullen en wat doffer wordt. Dit heeft overigens geen enkele negatieve invloed op de gezondheid van de teef, alleen wat op het uiterlijk. Het moge duidelijk zijn dat bij het ene ras deze gevolgen duidelijker tot uiting (kunnen) komen dan bij een ander ras.

Incontinentie

Dit is een vervelende aandoening. Gesteriliseerde teefjes hebben meer kans op incontinentie op oudere leeftijd dan de niet gesteriliseerde teefjes. Er zijn voldoende goede medicijnen om dit te behandelen, maar het is wel een nadeel.

De rassen waarbij bekend is dat ze incontinent kunnen worden na sterilisatie zijn: de Boxer, de Dobermann, de Weimaraner, de Bouvier, de Old English Sheepdog, de Riesenschnauzer, de Ierse setter, de Ridgeback en de Dwergpoedel.

Wanneer hond laten steriliseren?

Het beste moment om uw teef te steriliseren verschilt per ras en is ook afhankelijk van de risico’s die na sterilisatie kunnen optreden.

Over het algemeen geldt: sterilisatie vindt plaats drie tot vier maanden ná de eerste loopsheid, en uiterlijk vóór de tweede loopsheid. In overleg met uw dierenarts kan hiervan afgeweken worden.

De eerste loopsheid vindt bij kleine honden plaats als ze tussen zes maanden en 12 maanden oud zijn, bij grote honden op een leeftijd van 12 tot 18 maanden.

Grote hondenrassen

Met name bij grote hondenrassen wordt sterilisatie vóór de eerste loopsheid sterk afgeraden. Uit onderzoek blijkt namelijk dat bij honden van meer dan 20 kilo incontinentie vaker voorkomt als ze vóór de eerste loopsheid zijn gesteriliseerd.

Toch steriliseren vóór de eerste loopsheid?

Wilt u de loopsheid van uw hond liever helemaal vermijden? Een hond kan vóór de eerste loopsheid gesteriliseerd worden (vanaf 6 maanden). Ondanks dat dit als voordeel heeft dat de kans op melkkliertumoren nóg kleiner is, wordt de kans op incontinentie dus juist groter.

Daarnaast neemt de kans op melkkliertumoren pas echt veel meer toe na de tweede loopsheid. Dit voordeel is dus te verwaarlozen.

Het advies om uw hond te steriliseren ná de eerste loopsheid geldt trouwens ook voor kleinere hondenrassen.

Advies op maat

Het is verstandig om als eigenaar eerst een verkennend gesprek te hebben met de dierenarts waarbij alle individuele zaken aan bod komen zoals ras, gedrag, huiselijke omstandigheden, overige medische zaken en eventuele consequenties. Op deze manier kunt u samen met de dierenarts beslissen wat het beste is voor uw hond.

De sterilisatie

Ondanks dat het een buikoperatie betreft zijn veruit de meeste teefjes zeer snel hersteld.

Vóór de ingreep brengen wij uw hond onder narcose en wordt via een infuus pijnstilling toegediend. Uw hond moet zes tot acht uur voor de operatie nuchter zijn. Dit verkleint de kans op complicaties tijdens de narcose. Drinken mag natuurlijk wel.

Na het verwijderen van de eierstokken, en indien noodzakelijk de baarmoeder, van uw hond wordt de wond zowel inwendig als uitwendig gehecht.

Tijdens de operatie waakt de modernste apparatuur over de veiligheid van de teef. De anesthesiemiddelen en pijnbestrijding worden ter plekke afgestemd op het dier, waarbij rekening gehouden wordt met leeftijd, conditie en algehele gezondheid.

De hechtingen aan de binnenkant lossen vanzelf op, na 10 à 12 dagen worden de uitwendige hechtingen verwijderd. Tenzij er op die plek ook is gekozen voor oplosbare hechtingen.

De verschillende sterilisatiemethoden

Steriliseren kan op twee manieren. Via een snede in de buikwand of via een kijkoperatie. Het resultaat is hetzelfde: de eierstokken zijn verwijderd. Hieronder worden de twee methodes toegelicht.

Klassieke sterilisatie hond

Bij de klassieke sterilisatie worden beide eierstokken verwijderd via een minimale snee in de buikwand. De baarmoeder hoeft (na inspectie) niet verwijderd te worden. Met het wegnemen van de eierstokken stopt de hormonale invloed van de eierstokken. De kans op een baarmoederontsteking is daarmee verdwenen.

Omdat de eierstokken van de teef achter in de buikholte liggen moet de dierenarts diep in de buikholte reiken om bij de eierstokken te kunnen. Dit kan schade aan het weefsel opleveren en geeft een groter risico op complicaties.

Laparoscopische sterilisatie hond

Bij een laparoscopische operatie of kijkoperatie worden er twee tot drie gaatjes van zo’n 5 mm in de buik gemaakt. Door deze gaatjes worden de scoop (camera met lichtbron) en het instrumentarium ingebracht. Via de camera kan het chirurgisch team op een groot scherm zeer nauwkeurig de verrichtingen volgen. De eileiders worden via de gaatjes verwijderd. Een kijkoperatie is minder pijnlijk en de wondjes genezen sneller.

Natuurlijk is een operatie nooit zonder risico’s, maar bij sterilisatie zijn de risico’s minimaal.

Nazorg 

Hoewel sterilisatie onder narcose gebeurt, kan uw hond over het algemeen dezelfde dag nog mee naar huis. U kunt een aantal dingen doen om het herstel van uw hond zo voorspoedig en comfortabel mogelijk te maken.

  • zorg thuis voor een fijne plek, en laat uw hond zo min mogelijk bewegen
  • uw hond kan na de ingreep gewoon eten. Wel is speciaal voer voor gesteriliseerde honden aan te raden en een kleinere hoeveelheid voer, om te voorkomen dat uw hond aankomt. 
  • houd tijdens de herstelperiode goed in de gaten of de wond geneest. Vertrouwd u het niet? Ga dan voor de zekerheid even naar de dierenarts,

Medische romper of kraag voorkomt dat uw hond aan de wond gaat zitten

Om te voorkomen dat uw hond aan de wond gaat zitten is een kraag of medische romper aan te raden. Laat uw hond deze kraag dragen zolang de hechtingen er nog in zitten.

Let er wel op dat uw hond met een kraag nergens achter blijft haken en controleer regelmatig of de romper goed op zijn plek zit.

Heeft u voor een laparoscopische sterilisatie gekozen?

In het geval van een laparoscopische operatie zal uw hond sneller herstellen. De kans op wondirritatie is kleiner, doordat er meerdere kleine losse gaatjes worden gemaakt in plaats van één grotere. De wond geneest dus sneller en uw hond ervaart minder pijn en stress.  

Alternatief voor sterilisatie

Hormooninjecties kunnen de loopsheid onderdrukken, maar deze hebben ernstige bijwerkingen, zoals ontstaan van melkkliertumoren en ontwikkeling van suikerziekte. Deze injecties zijn dan ook slechts bij hoge uitzondering een alternatief.

Kosten sterilisatie hond

Een hond kan op verschillende manieren gesteriliseerd worden. Per methode geldt een ander kostenplaatje. Zo is een laparoscopische operatie duurder dan een gewone sterilisatie. Ook het gewicht van uw hond speelt een rol bij de kosten.

Sommige huisdierverzekering vergoeden de sterilisatie van uw hond, al dan niet deels. Kijk naar de voorwaarden van uw verzekering.

Meer weten, of advies op maat?

Wilt u meer weten over de sterilisatie van uw hond? Wij adviseren u graag over de behandeling die het beste bij uw huisdier past en de kosten daarvan. Neem contact met ons op. 

Contact a veterinarian

Error

An error has occurred. This application may no longer respond until reloaded.