Fertiliteitsbegeleiding bij honden

Wat is de beste voorbereiding voor het laten dekken van uw teef? Wat valt er allemaal onder 'breeding management'?

Fertiliteitsbegeleiding: dekking of kunstmatige inseminatie (KI)?

Een hond zwanger (drachtig) krijgen kan lastig zijn. In Nederland is het wettelijk vastgelegd dat dekking en dracht bij honden zoveel mogelijk via de natuurlijke weg moet verlopen - via dekking van de hond. Kunstmatige inseminatie is alleen toegestaan als:

door een kortdurende blessure natuurlijke dekking niet mogelijk is
de dekreu niet beschikbaar is

Wetgeving fokken met kortsnuitige honden

Wilt u fokken met uw hond? Houdt u rekening met een aantal wettelijke regels rondom het dekken en de dracht. Deze regels zijn door de overheid vastgelegd waar elke fokker, huisdiereigenaar en dierenarts zich aan moet houden.

Aandacht aan reu en teef

De fout die soms gemaakt wordt bij het onderwerp van fertiliteitsbegeleiding is helemaal te focussen op de teef, maar we moeten niet vergeten dat de reu ook zijn aandeel heeft.

Als gekoeld sperma of diepvriessperma wordt gebruikt, is de kwaliteit van het sperma minder en zullen we dus extra aandacht moeten besteden aan het zo optimaal mogelijk voorbereiden van de teef.

Teef voorbereiden op dekking

Om de teef zo optimaal mogelijk voor te bereiden op de dekking met een vruchtbare afloop is het verstandig de volgende stappen uit te voeren:

De eerste dagen van de loopsheid een vaginaaluitstrijkje maken voor bacteriologisch onderzoek. Hoe herkent u loopsheid bij honden? Lees hier alles over loopsheid bij honden.
Vaginoscopisch onderzoek van de teef en indien nodig ook vaginaal toucher.
Bloedafname bij de hond voor een progesteron-bepaling.

Uw dierenarts kan deze stappen uitgebreid toelichten.

Vaginale uitstrijk bij honden

Als het nodig is, wordt er een vaginale uitstrijk bij honden gedaan in het begin van de loopsheid. Hierbij wordt door middel van een spreidspeculum de vulva opengehouden en wordt met een wattenstokje uit het voorste gedeelte - dus zo dicht mogelijk bij de baarmoeder - van de vagina een monster genomen.

Dit monster wordt geënt op voedingsbodems en gedurende 24 uur in een broedstoof geplaatst.

Bacteriën controleren

Hierna worden de voedingsbodems beoordeeld op groei van bacteriën en/of gisten. Hierbij wordt gekeken naar het aantal bacteriën dat groeit en er wordt gekeken of er sprake is van een reincultuur (er groeit maar één type bacterie). Men moet zich realiseren dat een vagina bij de teef nooit steriel is, er zal dus altijd bacteriegroei plaatsvinden.

Gevoeligheidstest

Als we te maken hebben met een reincultuur van ondere andere staphylococcen, proteus en E. coli, zal er altijd van deze reincultuur een gevoeligheidstest ingezet worden. Bij deze gevoeligheidstest wordt onderzocht met wat voor antibioticum deze bacteriën bestreden kunnen worden.

De gevoeligheidstest moet meestal ook 24 uur in de broedstoof geplaatst worden voordat deze afgelezen kan worden. Indien uit de kweek is gebleken dat behandeling van de aanwezige infectie noodzakelijk is, dan zal er gedurende minimaal zeven dagen behandeld moeten worden.

Vaginoscopisch onderzoek

Om de geboorteweg zo optimaal mogelijk te behandelen, wordt antibiotica via de bloedbaan aangevoerd (pillen of injectie geven).

Voorafgaande aan het vaginoscopisch onderzoek wordt de vulva schoongemaakt met behulp van een tissue en wordt gekeken naar de kleur van de uitvloeiing en geroken of de geur van de uitvloeiing normaal is.

Ook de vulva wordt geïnspecteerd om te kijken naar mogelijk anatomische afwijkingen zoals bijvoorbeeld een botje in de clitoris. Bij het vaginoscopisch onderzoek wordt bij de teef inwendig gekeken naar

De hoeveelheid en kleur van de uitvloeiing
De kleur en rimpeling van het vagina-slijmvlies
Of er een beschadigingen of ontstekingen in de wand van de vagina aanwezig zijn.
Daarnaast wordt door dit onderzoek gecontroleerd of er geen maagdenvlies of stricturen (samentrekkingen) aanwezig zijn in de vagina.

Oestrische cyclus bepalen

Voor een ervaren dierenarts is het mogelijk om aan de hand van het vaginoscopisch onderzoek en de reactie van de teef op aanraking van het gebied rond de vulva (eventueel een stareflex) een zeer duidelijke indicatie te krijgen van de fase waarin de cyclus zich bevindt. Over de verschillende fases van de oestrische cyclus hebben we een artikel geschreven: De oestrische cyclus bij de hond.

Progesteron bepaling

Het is uitermate belangrijk dat er op uitstekende wijze “breeding management” wordt verricht, zowel door de eigenaar van de teef en de reu als door de dierenarts. Van de dierenarts mag verwacht worden dat zij veel kennis heeft van de oestrische cyclus bij de hond. En dat ze mogelijke afwijkingen in die cyclus, het vaginoscopisch onderzoek en de uitslag van de progesteronbepaling op deskundige wijze kan beoordelen.

Voor meer informatie over de progesteron bepaling leest u: Progesteron-bepaling bij honden.

De 7 mythes rond de vruchtbaarheid van de hond

Er zijn in het kader van de vruchtbaarheid van de hond nogal wat denkbeelden bij velen die door de tijd heen als waarheid worden aangenomen zonder dat daarvoor een logische verklaring is, laat staan een wetenschappelijk bewijs. De 7 mythes zijn:

Natuurlijke dekking is beter dan kunstmatige inseminatie (KI)
Een reu moet koppelen om te bevruchten
Het minutenlang optillen van de achterhand van de teef is belangrijk na een dekking of KI
Bloedbijmenging in sperma van de reu is desastreus voor de vruchtbaarheid
De teef moet op dit precieze tijdstip gedekt worden!
Progesterontesten geven een absolute zekerheid op dracht
Een kweek van de vagina is belangrijk zowel voor de te dekken teef als voor de dekreu.