Tumoren bij honden

Een tumor bij uw hond

Een tumor hoeft niet altijd een kwaadaardige tumor te zijn. Ook kunt u troost halen uit het besef dat er momenteel behandelingen en therapieën zijn die kanker kunnen genezen.

In de alledaagse praktijk zien we steeds meer tumoren bij de hond. Dit lijkt te maken te hebben met het feit dat de hondenpopulatie gemiddeld ouder wordt enerzijds, en anderzijds vanwege het feit dat in bepaalde rashondenpopulaties er een (deels) genetische basis lijkt te zijn voor sommige vormen van kanker. Daarnaast zijn de diagnostische mogelijkheden groter geworden.

Wij leggen u precies uit hoe een tumor bij een hond te herkennen is en wat u kunt doen om de meest geschikte zorg te geven aan uw hond.

De oorzaak van tumoren

Een tumor ontstaat wanneer cellen op één plek plotseling gaan groeien. Het gevolg is een gezwel door overmatige celdeling: er ontstaat een bult. 

Kwaadaardig of niet?

Als de plotselinge bult, oftewel, de tumor niet doorgroeit naar andere plekken of weefsels in het lichaam, dan is het gezwel niet gevaarlijk en spreken we van een goedaardige tumor. Een goedaardige tumor kan uiteindelijk wel gevaarlijk worden voor uw hond als de druk te groot wordt. Een tumor is kwaadaardig als het kan uitzaaien of doorgroeien naar omliggend weefsel.

De gevolgen voor het lichaam van uw hond zijn afhankelijk van een aantal factoren. Het belangrijkste is het type tumor, uit wat voor soort cel komt hij voort? Dit bepaalt heel sterk zijn verdere eigenschappen zoals groeisnelheid, mate van uitzaaiing en bijkomende ziekmakende eigenschappen.

Daarnaast is er de plaats van voorkomen. Deze is medebepalend voor het soort afwijkingen die we bij de patiënt kunnen zien. Bijvoorbeeld een snelgroeiende tumor van de hersenen of steunweefsels in de schedel zal zeer waarschijnlijk allerlei gedragsveranderingen induceren, terwijl een simpele wrat alleen cosmetische bezwaren oplevert.

Maar ook de algehele conditie van de hond is van belang voor zijn reactie op de tumorgroei. Met name bij de oudere hond is dit het geval, waarbij allerlei lichaamsfuncties verminderd kunnen zijn.

Bekende oorzaken van tumoren bij honden zijn: 

• Genetische afwijkingen
  Bij de hond moet men denken aan de verhoogde gevoeligheid voor het ontstaan van bepaalde typen tumoren bij bepaalde rassen. Een voorbeeld hiervan is de maligne histiocytose bij de Berner Sennenhond. Dit is een ontsporing van een bepaald type ontstekingscel met uiteindelijk een zeer slechte prognose;
• Chemische stoffen
  Deze kunnen het DNA beschadigen, of aanzetten tot mutaties, en aldus het ontstaan van kanker bevorderen. Bijvoorbeeld gifstoffen in het milieu of voedsel en het roken bij de mens. Veelal langdurige blootstelling aan deze factoren geeft een verhoogd risico op het onstaan van een (plotselinge) kwaadaardige bult bij de hond; 
• Hormonen
  Bekend inmiddels is dat bij tumoren van de geslachtsorganen en prostaat, de melkklieren, de baarmoeder, de schildklier en ook bot, de diverse hormonen een belangrijke rol spelen. Een voorbeeld bij de hond is de in eerste instantie goedaardige prostaatvergroting die ontstaat met het ouder worden onder invloed van onder andere het mannelijk geslachtshormoon testosteron.
  Een ander voorbeeld is de teef, waarbij is aangetoond dat een castratie (lees ook: verschil castreren en steriliseren) op een leeftijd voor de eerste loopsheid het risico op melkkliertumoren sterk verkleint. Deze melkkliertumoren zijn bij de teef de meest voorkomende kankergroep en een belangrijke doodsoorzaak op latere leeftijd. Ook middelen toegediend ter onderdrukking van de loopsheid (synthetische progestagenen) verhogen het risico op tumorvorming;
• Ioniserende straling
  Zoals gamma of röntgenstraling, of radioactieve straling. Ook ultraviolette straling kan een tumorstimulerend effect hebben, met name op bepaalde huidgezwellen;
• Infecties
  Een aantal virusinfecties kunnen verantwoordelijk zijn voor het (plotseling) ontstaan van een bult bij uw hond. Een relatief goedaardig voorbeeld is het papilloma-virus bij de hond. Dit virus veroorzaakt wratten op vooral het hoofd en in de bek. U kunt de bulten ook zien op de tong, in de mond, op de oogleden etc. Bij de kat kennen we het leukemievirus; hierbij kunnen verschillende vormen van kanker aan de witte bloedcellen ontstaan;
• Andere oorzaken
  Bij de hond is er een parasiet, een soort wormpje, dat incidenteel in de maag en slokdarm gevonden wordt, de Spirocerca Lupi. Deze kan specifieke woekeringen induceren.

De symptomen herkennen

Geen enkele tumor is hetzelfde, daarom kan het herkennen van de kanker moeilijk zijn. Deze kenmerken of een combinatie ervan kunnen symptomen van een tumor bij honden zijn:

• gezwel/vetbult/dikte op de huid die aanhoudt of blijft groeien
• slechte eetlust
• zweren die niet genezen
• gewichtsverlies
• braken
• diarree
• bloedverlies of afscheiding
• aanhoudende kreupelheid
• moeilijkheden met ademhalen, plassen of poepen
• epilepsie-achtige aanvallen
• gedragsverandering

Mogelijke tumoren bij honden

Een tumor kan bij honden op vele plekken voorkomen. Voel regelmatig de huid van uw hond om knobbels snel op te merken. Hieronder leest u over een aantal tumoren die vaker voorkomen bij honden. 

Testikeltumoren bij honden

Bepaalde tumoren van de testikels kunnen vrouwelijke hormonen produceren die ervoor zorgen dat een hond geleidelijk aan kaal wordt, en dan met name in de flanken. De huid is glad en er is geen sprake van jeuk. Verwijdering van de tumor zal in veel gevallen de toestand van de vacht verbeteren.

Testikeltumoren komen op veel verschillende leeftijden voor. Het is dan ook aan te raden om de testikels regelmatig te controleren. Links moet vrijwel gelijk zijn aan rechts. Ziet u een verschil in grootte of stevigheid? Neem contact met ons op.  

Melkkliertumoren bij honden

Een 'knobbel' in de huid op de buik van een teef kan komen door een melkkliertumor. Met sterilisatie van de teef wordt de kans op deze tumor een stuk kleiner.  

Voel regelmatig over de buik en het begin van de borst van uw teefje, elk knobbeltje en elke bult is verdacht. Bij kortharige honden is het gemakkelijk te zien, maar bij honden met een behoorlijk vacht zijn beginnende knobbels en bulten alleen te voelen. Ook het verlies van bloederig vocht uit een tepel is verdacht en reden voor een bezoekje aan de dierenarts.

Circumanaalkliertumoren bij honden

Dit zijn letterlijk tumoren van de huid die zich in de directe omgeving van de anus ophouden. Deze worden door eigenaren vaak gemist, omdat er niet altijd onder de staart gekeken wordt. Het is dus goed om dit gebied ook regelmatig te controleren op onregelmatigheden, zoals bulten.

Als de tumor te laat ontdekt wordt, krijg deze de kans om uit te groeien. Verwijdering van deze tumoren zonder de anus te beschadigen is lastig. Ook kan uw hond door de operatie last krijgen van incontinentie.  

Lipomen bij honden

Dit zijn tumoren van vetcellen. In het algemeen zijn deze goedaardig. Wel kunnen ze enorme vormen aannemen. Lipomen worden vaak verwijderd als ze in de weg gaan zitten, zoals in de oksel of lies. Ook als de lipoom snel groeit moet deze vaak verwijderd worden. Lees ook: vetbult hond

Histiocytomen bij honden

Dit zijn typisch tumoren van jonge dieren die meestal aan de kop (lip, neus, oren) voorkomen. Op het eerste gezicht lijken ze een beetje op lichtgekleurde wratjes. In een vroeg stadium verwijderen zorgt ervoor dat het nog netjes kan. Als de tumoren al groot zijn wordt de kans op littekens bij verwijderen groter. In het algemeen zijn ze niet kwaadaardig.

Teenhuidtumoren bij honden

Teenhuidtumoren kunnen zeker bij sommige rassen (Schnauzer) zeer kwaadaardig zijn als het om een melanoom gaat (huidkanker). Het kan zijn dat de teen geamputeerd te worden.

Mastocytomen bij honden 

Samen met lipomen zijn mastocytomen de meest voorkomende huidtumoren. Ze worden veel gezien bij boxers, golden retrievers, labradors en shar pei’s. Ze kunnen over het hele lichaam voorkomen.

De mastocytomen kunnen totaal verschillende vormen aannemen, vaak is het ook voor deskundigen niet eenvoudig om aan de buitenzijde uit te maken of je met een mastocytoom te maken hebt. Hiervoor is aanvullend onderzoek van de bult bij de hond nodig. 

De meeste mastocytomen zijn heel vervelend door de stoffen die ze produceren die voor allerlei ziekteklachten kunnen zorgen. Door de infiltrerende groei is chirurgie lastig en is soms nabestralen of andere nabehandeling noodzakelijk. Er zijn ook medicijnen die de groei van deze tumoren kunnen remmen.

Osteosarcomen

Deze kwaadaardige bottumoren komen voornamelijk voor bij de grotere hondenrassen op latere leeftijd. Kenmerkend is de voortschrijdende kreupelheid. Pijnstillig helpt maar voor korte tijd. Soms is er na een tijdje een zwelling te voelen. Typerend is dat het in de voorpoot bijna altijd ver van de elleboog af voorkomt: boven het polsgewricht of dichtbij het schouderblad of aan het begin van de bovenarm. In de achterpoot komt het juist dicht bij de knie voor.

Bij een bottumor is uitzaaiing van de kwaadaardige cellen een groot risico. Een vroege diagnose is daarom belangrijk. 

Diagnose tumor hond

Heeft u het idee dat uw hond een tumor heeft? Neem dan direct contact op met uw dierenarts.

Hoe langer u hiermee wacht, hoe groter de tumor wordt en hoe lastiger de behandeling of operatie is. De dierenarts doet vervolgens een lichamelijk onderzoek om te zien of uw hond misschien een vorm van kanker heeft.

De conditie van de hond kan een aanwijzing geven voor het stellen van de diagnose, en is daarnaast vaak een belangrijk gegeven bij de beslissing te behandelen en soms zelfs of er wel behandeld moet worden.

De meeste tumoren komen voor bij de oudere hond, die toch al diverse typische gezondheidsproblemen kan hebben. Het beeld kan door deze gezondheidsproblemen sterk vertroebeld worden.

Honden kunnen de neiging hebben om minder vlot mee uit te gaan vanwege ouderdomsartrose, maar ook vanwege een onderliggende tumor.

Naast het lichamelijk onderzoek worden er aanvullende tests gedaan. Hierbij kunt u denken aan:

• een bloedtest
• urinetest
• echografie
• röntgenfoto’s
• CT-scan
• MRI-scan

Deze onderzoeken helpen om de orgaanfuncties te evalueren en te ontdekken waar in het lichaam de kanker aanwezig is.

Ook is het zeer belangrijk om tumorcellen of een stuk van het abnormale weefsel te onderzoeken. Hiermee wordt er onderzocht om wat voor soort tumor het gaat. Ook weet de dierenarts hierdoor hoe agressief de tumor bij uw hond groeit. Een nauwkeurige en volledige diagnose is cruciaal voor het opstellen van het beste behandelplan voor uw hond.

Lees ook: Kanker bij honden

De behandeling van een tumor

Hoe de tumor bij uw hond daarna behandeld wordt, verschilt per kankersoort. Voor iedere patiënt wordt er namelijk een uniek behandelingsplan opgesteld.

Ongeacht of het behandelplan is ingericht om de tumor bij uw hond te verminderen of te genezen, het comfort en de levenskwaliteit van uw huisdier staan hierbij voorop. Kanker kan aangepakt worden met:

• een operatie
• chemotherapie
• bestraling
• een nieuwe vorm van gerichte therapie (celreceptor remmers)

Soms bestaat de behandeling uit een combinatie van deze methodes. Na een operatieve behandeling wordt er bijvoorbeeld daarna chemotherapie gedaan, zodat de uitzaaiing vertraagd wordt.

Nazorg van uw hond

Het herstelproces van uw huisdier ligt aan de type behandeling van de tumor en of de kanker is uitgezaaid. Zo herstelt een hond vaak snel na de operatie van een goedaardige tumor.

Na de behandeling van kwaadaardige tumoren is dit bij honden helaas niet altijd het geval. Soms keren tumoren namelijk, zelfs na een intensieve behandeling, terug.

Een vreselijke gedachte natuurlijk, maar het is mogelijk dat dit na weken, maanden of zelfs jaren na de eerste behandeling gebeurt.

Is de tumor bij uw hond niet te genezen? Met de juiste behandeling kan de kanker in dit geval vaak voor een bepaalde periode onder controle gehouden worden.

De levenskwaliteit van uw hond goed houden, is hiervan het doel. Als het nodig is dan krijgt uw hond pijnmedicatie, zodat uw hond zo min mogelijk pijn heeft. Wilt u weten hoe u de laatste levensfase van uw hond zo comfortabel mogelijk kunt maken? Ga naar: laatste levensfase hond.